Etkili İletişimin Olmazsa Olmazı: Beden Dili

İlk izlenimin 30 saniyede oluştuğunu biliyor muydunuz? Peki ya insanların anlaşmak için kullandığı ilk aracın beden dili olduğunu? Gelin beden dili nedir, en çok kullanılan beden dili hareketleri ve anlamları nelerdir birlikte irdeleyelim.

Beden Dili Nedir?

Beyin mekanizması hakkında ilginç sayılabilecek birçok nokta vardır. Bunlardan biri de beden hareketlerini izleyerek davranışı çözümlemesidir. Nitekim etkili iletişim için sözcükler ve ses tonu kadar beden dili de etkilidir. Hatta beden dili iletişimin yüzde kaçıdır merak edenler için hemen belirtelim: İletişimde sözcüklerin etkisi yüzde 10, ses tonunun etkisi yüzde 30, beden dilinin etkisi ise yüzde 60’dır.

Beden dili nedir sorusunu en yalın haliyle sözsüz iletişim yöntemi olarak yanıtlayabiliriz. Yani beden dili, iletişime jest ve mimiklerin, vücut hareketlerinin ( ayak ve el hareketleri) dâhil olması anlamına gelir. El ve ayakların duruşu, fiziksel mesafe de beden dilini oluşturan unsurlardır.

Beden dilinin evrensel bir dil olduğunu söyleyemeyiz. Beden dilinde kültürel farklılıklar söz konusudur. Kültürler arasında beden dili hareketleri ve anlamları arasındaki farklılıklara birkaç örnek verelim:

• Ülkemizde göz teması kurmamak özgüvensizlik olarak algılanırken; Uzakdoğu ve Pasifik ülkelerinde göz temasından kaçınılır.
• Ülkemizde başparmağın işaret ve orta parmağın arasında olması ayıp olarak görülürken; Latin Amerika ülkelerinde şans olarak görülür.
• Ülkemizde başı aşağı eğmek kabul etmek, başı yukarı kaldırmak ise reddetmek anlamına gelir. Avusturya aborjinleri için durum tam tersidir.
• Türk kültüründe büyüklerin karşısında bacak bacak üstüne atmak karşınızdaki kişi tarafından saygısızlık olarak görülür. Avrupa ülkeleri için bu normal bir harekettir.
• Burun deliklerini şişirmek biz Türkler için kişilerin bir şeyi beğenmediğine işaret ederken; Avrupalıların bir şeye karşı tiksinti içinde olduklarını göstermek için yaptıkları bir harekettir.

Vücut dili, aslında içinizden geçenleri yansıttığı için bir nevi sizi ele verir. Bu nedenle beden dili iş hayatında çok daha kritik öneme sahiptir. Hatta mülakatların sonuçları üzerinde önemli ölçüde etkilidir. Dolayısıyla kişinin kendisini, hareketlerini kontrol edebilmesi önemli bir yetidir.

Beden Dili Hareketleri ve Anlamları

Beden dili, sözsüz iletişimde en etkili iletişim aracı olduğu gibi insanlık tarihindeki en eski iletişim aracıdır. Bu nedenle dil hareketleri, duruş şekli, belirli jest ve mimikler beden dili sembolü haline gelmiştir. Bu dili doğru kullanmak nasıl mümkün olur diye soruyorsanız sizinle paylaşabileceğimiz en önemli ipucu en sık kullanılan hareketlerin anlamlarıdır. En sık karşımıza çıkan beden dili hareketleri şunlardır:

• Kulakla Oynamak

  Kulakla oynamak sonuca varamamış ve bir konuda kararsız kalmış kişilerin kullandığı vücut dili hareketlerinden biridir.

• Parmak Uçlarını Bir Araya Getirmek

  Sosyal etkileşimde göz teması kurmak duyguları yansıtabilmek için önemlidir. Göz teması kurmamak özgüvensizliğe ve dikkat dağınıklığına işaret eder. Bu nedenle göz temasına dikkat etmelisiniz; fakat iş görüşmesi gibi durumlarda çok uzun süre derin bir temas kurmanızı kastetmiyoruz. Uzun süre gözlerin içine bakmak ve göz bebeklerinin büyümesi ikili ilişkilerde hoşlanmayı ifade eder.

• Yumrukları Sıkmak

  Bir şey öğrenmeden önce sağ yumruğu sıkmanın hafızayı geliştirmede etkisi olduğu bilinir. Beden dili için yumruk sıkmak ise pek olumlu anlamlar taşımaz. Yumruğunu sıkan bir kişi, hayal kırıklığını ve öfkesini bastırmaya çalışıyor demektir.

• Saç Bükmek

  Saçlarla oynamak, saçı bükmek hoşlanan kadının beden dili olarak bilinir. Bu doğrudur. İş görüşmesinde ise bu hareketin anlamı gerginliktir.

• Göz Hareketleri

  Göz hareketleri kişinin duygularını anlamak için önemli bir ipucudur. Büyük veya küçük gözbebeği korkuyu yansıtır.

• Kambur Durmak

  Kambur durmak duruş bozukluğundan kaynaklanabilir; fakat beden dilinde özgüven eksikliği olduğunu gösterir.

• Boyunu Ovalamak

  Boynunuzu ovalamanızın nedeni boyun bölgesindeki ağrıyı gidermek olabilir; yine de bu hareketi sözlü iletişim sırasında yapmaktan kaçının. Çünkü boynu ovalamanın beden dilinde karşılığı stresi azaltmaktır.

• Kolları Bağlamak

  Kollarını bağlamak “iletişime kapalıyım, dediklerinizle ilgilenmiyorum” mesajı verir.

• Tokalaşma

  Tokalaşma şekilleri karşıdaki kişiyi anlamaya yardımcı olur. Tokalaşma şekillerine göre beden dili anlamı şöyledir:

  Eşit el sıkışma: Bu tokalaşma türünde eşit ile kastettiğimiz avuç içinin birine temas etmesidir. Anlamı ise samimiyet ve sevgidir.

  El üstte kalacak şekilde tokalaşmak: Türk kültüründe bu tokalaşma şeklinin anlamı yaşça büyük olmaktır.

  Bir el ensede kalacak şekilde tokalaşmak: Bu tokalaşma şekli Türk kültüründe özellikle ergenlik dönemindeki gençler tarafından samimiyet göstergesi olarak kullanılır; fakat kişisel alanı istila etmek anlamına gelir.

  Karşı tarafın elinin üstünü kapatarak tokalaşmak:Bu tokalaşma şekli siyasetçiler tarafından çok kullanılır. Samimiyeti yansıtır.

• Oturma Şekli

  Karşı karşıya oturmak samimi ikili ilişkilerde anlam ifade etmese de rekabet göstergesidir. Yan yana oturmak ise “aynı fikirdeyim” mesajı verir.

• Baş Hareketleri

  Baş hareketleri beden dilinde en belirgin hareketlerdir. Başı öne doğru eğmek özgüven eksikliği; başı fazlaca eğmek samimiyet sempati göstergesi; başın yana eğilmesi kişiye veya konuya duyulan ilgi olarak yorumlanır. Öyle ki, psikologların başını 15 dereceyle tuttuğu bilinir.

Beden dilini kullanırken dikkat etmeniz gereken pek çok nokta olmakla birlikte özetle şöyle sıralayabiliriz:

• Dış görünüşün iyi olması saygı görmek anlamına gelir. Elbette kastettiğimiz pahalı marka giyinmek, modaya uygun giyinmek değildir. Temiz ve vücut ölçülerinize uygun giyinmelisiniz.
• Sözlü iletişim sırasında, karşınızdakini dinlerken sık sık saate bakmanız, herhangi bir şeyle oynamanız karşı tarafın sizi sıktığını, onu dinlemediğinizi düşünmesine neden olur.
• Kişisel alana dâhil olmak karşınızdaki için tehdit ifade edebilir. Bu nedenle karşınızdaki ile aranızda 3-8 adım mesafe bırakın.
• Çok hızlı konuşmaktan kaçının.
• Omuz içe dönük yürümek güvensizlik ve korkaklık olarak algılanır. Bu nedenle dik yürüyün.
• Hızlı yürümek sabırsızlık olarak yorumlanır. Bu nedenle aşırı hızlı yürümekten kaçınmalısınız.

Beden dilinizi nasıl kullandığınızı, hangi davranışınızı değiştirmeniz gerektiğini tespit etmek için güvendiğiniz birinden sizin taklidinizi yapmasını isteyin ve ilk tanıştığınızda hakkınızda nasıl izlenim edindiğini öğrenmeye çalışın. Böylece olumsuz izlenim oluşmasına neden olabilecek hareketlerinizi yapmaktan kaçınabilirsiniz.

Başarılı bir iletişim için günlük hayatta beden dilinin önemi nedir, iş hayatında ve günlük hayatta sık kullanılan beden dili hareketleri nelerdir konularına değindik. Elbette sözlü iletişim, ses tonuyla doğru vurgulama ve beden dili bir bütündür.Diksiyon eğitimi gibi diksiyon geliştirme uygulamalarına hâkim olmak etkili sözlü iletim kurmanın anahtarıdır ve bu anahtar pek çok kapıyı açar.