Dünya bilgi toplumu olmak için yarışırken hem basılı yayınlarda hem de dijital yayınlarda milyonlarca bilgi okunmayı bekliyor. Ne var ki ülkemizde ortalama okuma hızı 160-220 kelime civarında. Peki, okuma hızı kaç olmalı ve okuma nasıl hızlandırılır? Sorunun yanıtı ve okumayı hızlandırma çalışmaları hakkındaki detaylar yazımızın devamında.
2020 yılında Worldatlas tarafından yapılan araştırmalar Türkiye’de kişi başına düşen haftalık okuma süresinin dakikada 354 olduğunu ortaya koymuştur. Sürenin bu kadar az olması okuma alışkanlığını değiştirmek gerektiğinin göstergesidir. Bu da okuma hızını artırmayı gerektirir. Bireylerin okuma hızını artırması toplumun gelişimine de katkıda bulunmak anlamına gelir.
Doğru okuma teknikleri hakkında araştırma yapan bir kişinin karşılacağı kavramlardan biri de okuma hızıdır. Okuma hızı dakikada okunabilen kelime sayısını ifade eder. Bu sayı kişisel olarak değişkenlik gösterir.
Eğitim seviyesi de ortalama okuma hızını önemli ölçüde etkileyen bir unsurdur. İlkokul 1. Sınıf öğrencisi bir çocuk dakikada yalnızca 60-70 kelime okurken; 5. Sınıf öğrencisi bir çocuk 110-120 kelime civarında okuyabilir. Üniversite mezunu bir yetişkin dakikada 200’ü aşkın kelime okuyabilir.
Aşağıdaki tablo hangi seviyede okuyucu olduğunuzu görmenizi sağlayacaktır:
| Kelime | Okuma seviyesi |
| >160 | Yavaş okuyucu |
| 160-350 | Orta seviye okuyucu |
| 350-800 | Hızlı okuyucu |
| 800-2000 | Çok hızlı okuyucu |
Hızlı okuma, okuma hızını artırmaya dayanak bir tekniktir. Dolayısıyla hızlı okumanın öğrenilebilmesi için öncelikle okuma hızını ölçmek önem taşır. Okuma hızı hesaplama için sözcük sayısı ve metnin okuma süresi baz alınır ve okuma hızı ölçme metinleri kullanılır.
Çocuğunuza veya kendinize okuma hızı testi yaparken metindeki sözcük sayısını okuma süresine böldüğünüzde 1 dakikada okuduğunuz kelime sayısını tespit edebilirsiniz. Şu formül de size doğru sonucu verecektir:
Sözcük sayısı / okuma süresi * 60 = Okuma hızı
Metni okumaya başladıktan sonra dikkatiniz dağılıyorsa, satır başına geri dönme ihtiyacı duyuyorsanız, yan düşünceleri kaçırıyorsanız ve uzun metinlerden kaçınıyorsanız okuma hızınız ve veriminiz düşük demektir. Bu durumda okumayı hızlandırma çalışmaları yapmalısınız. Okuma hızını artırma için okuma hızını düşüren alışkanlıklardan uzak durmalısınız. Şunlara dikkat ederek okuma hızını artırabilirsiniz:
Göz egzersizleri aslında ritmik göz hareketleri yapmak demektir. Bu hareket gözle sekizgen çizme, farklı yöne bakma ve göz hızlandırma şeklindedir. Göz egzersizleri sayesinde görme alanı genişler ve hızlı odaklanmak mümkün olur. Böylece okuma hızı ve anlama hızı önemli ölçüde artar.
Sessiz okumak ile kastettiğimiz yalnızca içinizden okumanız değil. Okuma yaparken dilinizin veya dudağınızın da oynamaması gerekir. Bu şekilde okumak aslında konuşma hızıyla okumaktır ve hızlı okumanın önündeki en büyük engellerden biridir.
Çok kitap okumak daha çok bilgi sahibi olmak demektir. Okuma pratiği yapmak okuma hızını artırmanın en temel yoludur. Kitap okuma alışkanlığınızı güçlendirerek kelime dağarcığınızı genişletmenin yanı sıra odaklanma becerinizi de artırabilirsiniz.
Hızlı okuma teknikleri arasında en kolay uygulanabilen tekniklerden biri 5N1K (ne, neden, ne zaman, nasıl, nerede, kim) tekniğidir. Söz konusu soruları kendinize sorarak metindeki tüm bilgileri yakalayabilirsiniz. Bu sayede yan düşünceleri atlamamış, aynı zamanda konsantrasyonunuzu korumuş olursunuz.
Hızlı okumanın önündeki engeller yalnızca iç monolog yaparak okumak veya kelimeleri grup olarak tek tek okumak değildir. Daha iyi anlamak için daha yavaş okumak gerektiği şeklindeki yanlış düşüncelerden kurtulmak gerekir. Zihin dakikada ortalama 1000 kelimeye anlam kazandırma potansiyeline sahiptir. Hızlı okuma ne kadar yüksek olursa anlama düzeyi o kadar yüksek olabilir.
Okuma ortamı okuma ve anlama becerilerinde oldukça etkilidir. Okuma hızını artırabilmek için dikkat dağıtıcı tüm unsurlardan arındırılmış ve doğru şekilde aydınlatılmış bir odada okuma yapmanızı öneririz.
Serkan Aydın tarafından kaleme alınmış olan “+45 Anlayarak Hızlı Okuma” kitabında da yer verilen KAPUD tekniği bilgiyi hafızada tutmak için iyi bir yöntemdir. KAPUD aslında şu anlama gelir: Karar ver + planla + uygula + değerlendir.
Hızlı okuma çalışmaları yapmak okuma hızını ve kalitesini artırmanın yanı sıra anlama ve hatırlama konusunda gelişim sağlamak açısından da faydalıdır. Ancak bazı durumların hatırlamayı ve öğrenmeyi zorlaştırdığını da göz önünde bulundurmak gerekir. Aşağıdaki tabloda hangi bilgilerin kolay hatırlanıp hangi bilgilerin zor hatırlandığını belirttik.
| Zor hatırlanan bilgiler | Kolay hatırlanan bilgiler |
| Doğruluğundan şüphe duyulan bilgiler | Mantığa uygun olan ve gerçek olduğuna inanılan bilgiler |
| Belirli bir amaç olmaksızın öylesine öğrenilen bilgiler | Bir amaç doğrultusunda öğrenilen bilgiler |
| İlgi alanına girmeyen bilgiler | İlgi alanına giren bilgiler |
| Üzerinde düşünmeden ezber yapılan bilgiler | Üzerinde düşünülen, hatta araştırılan bilgiler |
| Tekrarı yapılmayan bilgiler | Tekrarlanan bilgiler |
| Önemli olmadığı düşünülerek öylesine öğrenilen bilgiler | Faydalı olduğuna inanılan ve nasıl kullanılacağı bilinen bilgiler |
| Uykusuzken, stresliyken veya dikkatsizken öğrenilen bilgiler | Uykudan önce ve uykudan sonra, stres düzeyi düşükken ve dikkat yoğunken öğrenilen bilgiler |
Özetle;
Bilginin meta haline geldiği ve bilgiye ulaşmanın kolaylaştığı çağımızda hızlı okumak önemli bir beceridir. Bu becerinin nasıl kazanılacağına değinerek okuma hızı kaç olmalı ve okuma nasıl hızlandırılır sorularını yanıtladık. Göz kaslarınızı çalıştırarak görme alanınızı genişletip okuduğunuz kelime sayısını kısa sürede artırabilirsiniz. Bunu yapmanızı sağlayacak hızlı okuma tekniklerini detaylıca öğrenmek için hızlı okuma eğitimi almanızı öneririz.
İndirimli