İyi Bir Lider Hangi Özelliklere Sahip Olmalıdır?

Liderlik için otoriteler ve araştırmacılar tarafından yapılmış pek çok farklı tanım yapılmıştır. Tanımların ortak noktası ise liderliğin bir sanat olarak ifade edilmesidir. Biz de bu sanatı, liderlik türleri nelerdir, iyi bir lider hangi özelliklere sahip olmalıdır gibi soruları yanıtlayarak açıkladık. İş hayatında nasıl beceri ve yetkinliklere sahip olduğunuzu öğrenmeye, kendinizi keşfetmeye veya daha iyi bir lider olmak için kendinizi geliştirmeye ihtiyaç duyuyorsanız yazımızın devamını okumanızı öneririz.

Liderlik ne demek diye sorulduğunda yönetici kavramı ile karşılaşabilirsiniz. Çünkü yönetici ile liderlik kavramı benzerlik taşır; fakat çoğunlukla eş anlamlı kullanılan bu iki kavram birbirinden farklıdır. Liderlik özellikleri hakkındaki detaylara değinmeden önce yöneticiyi liderden ayıran özellikler konusunu açıklığa kavuşturalım.

• Yöneticiler belirli kuralları uygularken; liderler inovatif bakış açısıyla yenilikleri takip etmeye çalışır.
• Yöneticiler, diğer yöneticilerden farklı özelliklere sahip değildir; liderler kişisel olarak farklı özelliklere de sahip olabilir.
• Yöneticiler, yönetim sırasında ödül ve ceza yöntemini kullanırken; lider motive etme yöntemlerine başvurur.
• Yöneticilerin hedefleri kısa vadeliyken; iyi bir lider uzun vadeli hedeflere ilerlemeyi tercih eder.
• Yöneticiler mevzuat ve kurallara sıkı sıkıya bağlıyken; liderler yeniliklere göre hareket etmeyi tercih eder.
• Yöneticiler hiyerarşiye bağlıdır ve statü odaklı olabilir; liderler ise statü kaygısı olmadan büyük adımlar atmaktan çekinmez.
• Yöneticiler kurallarının herkes tarafından kabul görmesini isterken; liderler ise herkese göre doğru olanın kabul görmesini tercih eder.
• Yöneticiler için anahtar kelime disiplinken; liderler için anahtar kelime sorgulamaktır.
• Yöneticiler nasıl ve ne zaman sorularına önem verirken; liderler ne ve niçin sorularına önem verir.
• Yöneticiler koruyucu; lider ise geliştirmeye odaklıdır.
• Yönetici var olana odaklanırken; lider yeni üretir.

Elbette yöneticilerin yönetimde daha başarısız olduğunu söylemek yanlış olacaktır. Empati yapabilen, hakkaniyetli olabilen yöneticiler çözüm odaklı olarak başarılı bir yönetim icra edebilir.

Lider Nedir

Lider, bir başka ifadeyle önder zekâ ve bilgiyi bütünleştirip çevreyi etkileme kapasitesine sahip kişidir. Liderler inovatif fikirlidir ve örgütü kalıplara bağlı olmadan, “insan kaynağı en değerli sermayedir” düşüncesiyle yönetir. Bu bağlamda lider nedir sorusunu etkileme gücü yüksek önder olarak yanıtlayabiliriz.

Liderin özellikleri aslında bireyin sahip olduğu becerilere ve ne kadar yenilikçi bakış açısına sahip olabildiğine göre değişkenlik gösterebilir. Bununla birlikte genel olarak bir liderin sahip olduğu veya bir liderde olması gereken özellikler şunlardır:

• Vizyona sahip olması
• Zaman yönetimi konusunda iyi olması
• Mütevazı olması
• Gelişim odaklı olması
• İyi bir dinleyici olması
• Adil olması
• Etkili iletişim kurabilmesi, hitabet yeteneğinin güçlü olması
• Yaratıcı olması
• Güvenilir olması
• Dışadönük olması
• Dürüst olması
• Duygusal zekâya sahip olması (duyguları anlama)

İyi bir liderin özellikleri , iyi dinleyici olmaları, hakkaniyetli olmaları, sözlerinin eri olmalarıdır. En önemlisi de başarılı bir lider, zayıf yönlerinin de farkındadır ve krizleri fırsata çevirmeyi bilir. Güçlü lider özellikleri olan bir liderin yönettiği alanda şu sonuçlar ortaya çıkar:

• Uzlaştırma
• Amaçları saptayıp amaca ulaşmaya yönelik önerilerde bulunma
• Güven verme
• İlham kaynağı olma

İyi bir liderin sahip olması gereken özellikler hakkında ipuçlarını paylaştık. Peki, kötü liderlik alışkanlıkları nelerdir, kötü bir lider nasıldır? İyi bir lider insanlara gelişmesi için ilham verirken; kötü lider veya yönetici insanların gelişmesini umursamaz. İletişim becerileri yetersiz, ikna etme kabiliyeti olmayan bir liderin başarılı olması, liderin yönetimindeki örgütün de başarılı olması mümkün olmayacaktır.

Liderlik Türleri Nelerdir?

Liderlik kavramı, yazımızın başlangıcında belirttiğimiz gibi farklı şekillerde yapılmıştır. Hatta liderin özellikleri de kişisel olarak değişebilir. Bu durum farklı liderlik anlayışı ve liderlik türleri ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir.

Liderlik türleri şunlardır:

• Etik liderlik: Kapitalist sistemde olumlu yönde dikkat çeken bu liderlik türü, adından da tahmin edilebileceği üzere liderin yönetim sürecinde etik ilkeleri benimsemesini ifade eder. Etik liderlerin gücünün kaynağı saygınlığıdır.
• Dönüşümcü liderlik: Gelişen teknolojiyle birlikte iş dünyasında dönüşümcü liderlik ön plana çıkmıştır. Dönüşümcü liderler, örgüt vizyonunu kişisel vizyon olarak benimsetir.
• Vizyoner liderlik:Vizyoner liderler, çok sayıda insanı bir amaç için harekete geçirme gücüne sahiptir. İdeal bir liderin özellikleri vizyoner olması diyebiliriz.
• Karizmatik liderlik:Kriz durumunda ortaya çıkan liderlik türü karizmatik liderliktir. Karizmatik liderlerin ikna etme kabiliyeti diğer liderlik türlerine göre daha fazladır.
• Dağıtımcı liderlik:Dağıtımcı liderler iş görenlerin yönetsel eylemlere katılmasını tercih eder. Dağıtımcı liderlikte birden fazla liderden söz etmek mümkündür.
• Öğretim liderliği:Lider öğretmen özellikleri, liderliğe dair en çok merak edilen konulardan biridir. Öğretim liderliğini okul müdürlerinin mesleki gelişimi teşvik etmek üzere rol model olması şeklinde ifade edebiliriz.
• Otokratik liderlik:Yönetim ve karar alma yetkisinin tamamen liderde toplandığı liderlik türü otokratik liderliktir. Otokratik bir lider tek başına karar alır ve kimseye söz hakkı tanımaz.
• Demokratik lider:Demokratik bir lider, son kararı kendisi almasına karşın grup üyelerinin görüşlerini de öğrenmeye çalışır.
• Kapsayıcı liderlik:Otokratik liderliğin tam tersi olan kapsayıcı liderlik yeni nesil liderlik anlayışıdır. Kapsayıcı liderlik birlikte değer oluşturup sonuç almaya odaklanır.

Lider Olunur Mu Doğulur Mu?

Esasında lider olunur mu doğulur mu konusu görece bir soru gibi görünür. Liderlerin belirli kişisel özelliklere sahip olması gerektiğinin altını çizmeliyiz. Nitekim iyi bir lider hangi özelliklere sahip olmalıdır sorusunun, farklı liderlik türleri bulunmasına rağmen genel olarak belirli özelliklerle yanıtlandığını belirttik. İyi bir lider beden dili kullanımından motivasyon tekniklerine pek çok konuya dikkat eder. Elbette bir insanın kendini geliştirmesi mümkündür. Üstelik liderliğin bir takım işi olduğunu unutmamak gerekir.

Tarihsel süreç de göz önünde bulundurulduğunda etkili liderler toplumun en önemli ihtiyacıdır diyebiliriz. Liderde olması gereken özellikler elbette sizde veya ekibinizde olabilir. Kendinizi keşfetmeyi veya ekibinizin liderlik özelliklerini ortaya çıkarmayı istiyorsanız ve öncelikle başarılı olmayı hedeflediyseniz kariyer yönetimi sürecine dâhil olmanızı öneririz.İnsan kaynaklarında kariyer yönetimi sayesinde siz de örgütünüzün ihtiyaç duyduğu bir lider olabilirsiniz.