Psikoterapi, psikoloji alanında var olduğundan beri gelişim ve duygusal odaklı sorunların çözümünde de baş köşeye yerleşti. Günümüzde çocuklara ve yetişkinlere uygulanan pek çok terapi tekniğinde buna şahit olabiliyoruz. Oyun terapisi de bunlardan biri. Çocukların psikolojik duygudurumlarındaki sorunların tespiti için uygulanan oyun terapisi, oyun terapisti tarafından etkinleştiriliyor. Yazımızın konusu olan oyun terapisti nasıl olunur sorusuna geçmeden önce de oyun terapisini biraz tanımak gerektiğini düşünüyoruz. Peki nedir bu oyun terapisi?
Oyun terapi yöntemi çocuk gelişimi açısından en etkili sonuçları veren terapilerden biridir. Yetişkinlerin kendini ifade etmeleri gibi bir çocuktan da aynı ifade yeteneğini beklememeyiz. Oyun terapisi de temel olarak bundan dolayı kullanılır.Çocuğun ailesine dahi açılamayacağı ya da sorunun tam olarak çözümlenmediği durumlarda oyun terapistleri devreye girer.
Oyun terapisinde yetişkinlere yönelik uygulanan teknikler yoktur. Bunun yerine çocuğun oyun ortamında kendini ifade etmesi ve terapistin gözlem yaparak terapi sürecine geçmesi vardır. Gelin şimdi oyun terapistliği mesleğine bir bakalım.
Psiko-sosyal süreçte yetişkinler olduğu gibi çocuklar da belirli sorunlar yaşayabilir ve sorunlar için terapi yöntemi tercih edilebilir. İşte terapi sürecini yöneten oyun terapisti de çocuk merkezli bir bakış açısıyla çeşitli teknikleri uygular. Oyun terapisti, çocuk ile yetişkinin aynı gelişim göstergelerine sahip olmadığını bilerek çocuğun rahatlaması adına oyun terapi yöntemlerinden yararlanır.
Oyun terapisti, diğer terapi türlerindeki meslektaşları gibi uzmanlık bilgilerini uygular. Psikolojinin genel literatürüne hakimdir ve profesyonel standartları taşıyarak mesleğini yerine getirir. Sağlıklı çocuk gelişimi ve psikolojisi hakkında uzman bakış açısına sahiptir. Oyun terapistinin gerekli psikoloji bilgisi dışında, sahip olduğu mesleki ve kişisel nitelikleri de oyun terapisini anlamlandırır.
Çocuklarla iletişim kurabilmek, analiz yetkinliği, kendi alanını takip etmesi ve kendini geliştirmesi, bazı önemli niteliklerindendir. Tüm bu niteliklere ve bilgilere sahip olmak için ise bazı aşamalardan geçmek ve eğitimlerde başarılı olmak gerekir. Şimdi oyun terapisti nasıl olunur bölümüne geçelim.
Çocuklara yönelik bir terapi uygulayan oyun terapistleri, alanları ile ilgili eğitim görürler. Psikoloji ile ilgili eğitim veren üniversitelerden mezun olarak spesifik bir alana yani çocuk psikolojisine yönelirler. Oyun terapistliği mesleğini yerine getirmek için üniversitelerin;
bölümlerinden mezun olmak gerekir. Yalnız oyun terapisti ve terapistlik mesleği için gerekli olan şartlar bölümleri okumakla sınırlı değildir. Türkiye'de oyun terapisti olmak için ilgili bölümlerden mezun olup klinik psikoloji alanında lisansüstü eğitim görmek şarttır.
Ayrıca klinik psikoloji yüksek lisansı genellikle psikoloji, PDR ve çocuk gelişimi mezunlarını ilgilendirdiğinden bu alanlardan mezun olanlara öncelik verilir. Dolayısıyla herhangi bir bölümü bitirip psikoloji alanında lisansüstü eğitim görmeniz sizi oyun terapisti yapmayacaktır. Saydığımız alanlardaki eğitim sonunda klinik psikoloji yüksek lisansı yaparak akademik alandaki bilgilerinizi artırabilirsiniz. Yalnız terapi yapabilmek adına klinik psikolog unvanını hak etmeniz gerekir. Psikoloji ve PDR mezunları, yalnızca yüksek lisans yaparak klinik psikolog unvanını hak ederler.
Diğer bölüm mezunlarının ise yüksek lisansa ek olarak doktora yapmaları da gerekecektir. Görüldüğü üzere oyun terapisti olmak için psikoloji ve danışmanlık eğitimi şart. Buna ek olarak oyun terapisini ilgilendiren eğitimler de gerekli olacaktır.
Oyun terapisi eğitimi ise profesyonel ve uzman bakış açısını yansıtan bir süreç içerir. Buradan alınan eğitim, oyun terapistliğine giden yolu açar. Oyun terapistliği unvanı da yüz yüze ya da online eğitim sonunda verilen sertifika ile terapi yapma yetkisini içerir.
Tüm bu eğitim süreçleri yalnızca bilgi odaklı ilerlemediği için oyun terapisti adayının sürece hazırlıklı olması gerekir. Oyun terapisi eğitimi ile birlikte kendini geliştirerek alanı ile ilgili geniş çalışmalara da katılması beklenir.
Örneğin, sosyal grup etkinlikleri, gönüllü etkinlikleri, yüksek lisans-doktora saha çalışmaları gibi uygulamalı süreçlerde de gözlem yeteneğini geliştirmelidir. Oyun terapistinin en gerekli niteliklerinden biri olan gözlem yeteneği, muhakkak eğitim süreci ile başlamalı ve çocuklar ile ilgili çalışmalara katılım sağlanmalıdır.
Terapistlik, psikoloji alanının en önemli mesleklerinden biridir. Klinik psikolog unvanını alan bir kişi, eğitim merkezleri aracılığıyla oyun terapisiyle ilgili uygulanabilir bilgilere sahip olur. Oyun terapistleri, meslekte uzmanlık bilgilerine ulaştıklarında başarılı da olurlar. Buradaki uzmanlık, resmi bir yükselmeden öte deneyim elde etmek ve bilgileri sınayabilmektir.
Gerekli eğitimleri başarıyla tamamlamak, uzmanlaşmaya giden yolu açar. Başarılı bir oyun terapisti, kendi alanının güncel veri ve bilgilerini takip eder ve alanını ilgilendiren çalışmalara da katkı sunar. Terapi deneyimi elde ettikçe de çocuk psikolojisi hakkında fikir sahibi olur.
Başarılı bir oyun terapisti her şeyden önce empati ve dinleme konusunda da kendini geliştirir. Ne çocuk ne de yetişkin bir birey, kendisini dinlemeyecek biri ile iletişim kurmak istemez. Her ne kadar empatik dinleme becerisini eğitimde öğrenecek olsanız da bu beceri ile ilgili zihninizi açık tutmanız gerekir. Çünkü danışan ile sözlü ya da sözsüz iletişim her şeydir ve terapi sürecinin gidişatını da kurulan iletişim belirleyecektir.
Oyun terapi sürecini yönetmekle görevli olan oyun terapisti, aldığı eğitim neticesinde uygulama aşamasına geçebilir. Öncelikle terapist, çocuğun mevcut duygudurumu hakkında genel bir değerlendirmeye sahip olur. Aile, öğretmen ya da yakın bir kişi aracılığıyla terapiye yönlendirilen çocuk, ilk aşamada açılmayı reddedebilir ve terapiye yanıt vermeyebilir. Terapist ise bütün bu olasılıkların bilincinde olarak ilk aşamadan son aşamaya kadar süreci nasıl yöneteceğini bilir.
Genel olarak terapist, çocuğu oyun odasına yönlendirir ve istediği oyun ve oyuncaklarla oynayabileceğini söyler. Bu aşamada terapistin çocuğu yönlendirmesi beklenmez. Terapist, çocuğun iç dünyasını ifade eden oyuncak seçimlerine karışmaz ve çocuğun kendini ifade etmesini olanak tanır. Tüm terapi süreci de çocuğun uygulama açısından aktif, terapistin ise gözlem yönünden aktif olması şeklinde ilerler.
Bu aşamada terapistin çocuğu yönlendirmesi beklenmez. Terapist, çocuğun iç dünyasını ifade eden oyuncak seçimlerine karışmaz ve çocuğun kendini ifade etmesini olanak tanır. Tüm terapi süreci de çocuğun uygulama açısından aktif, terapistin ise gözlem yönünden aktif olması şeklinde ilerler.
Çocuk merkezli terapinin uygulanması ise çocuğun oyun alanındaki seçimleri ile başlar. Terapistin uygulama aşamasındaki görevleri ise bilgilendirme ile başlar ve oyun sahasının kontrollü kullanılması ile biter.
Terapide oyun sahası belli bir düzenle hazırlanır ve çocuğu ilgilendirecek materyallere yer verilir. Materyal kullanımı ile ilgili seçimler, çocuğun kendi dünyasını yansıtması açısından önemli bir göstergedir. Terapistin ise materyal seçimi ile beraber yönlendirme içeren cevapları da kullanmaması lazımdır. Çünkü terapist, süreç boyunca dinleme ve gözlem yönünden aktiftir.
Ayrıca eleştirel, yorumlayıcı ve yönlendirici tavır ve konuşmaları çocuğun yanında yapmaz. Genel olarak çocuğu yetişkin gibi algılamayacağının bilincinde olarak çocuğun dünyasını yansıtmasına izin verir.Tüm süreci takip eder ve seansların devamlılığı için aile ile çocuğa gerekli bilgilendirmelerde bulunur.
Oyun terapisti nasıl olunur sorusunu merkeze alarak mesleğe yakından göz attık. Eğer çocuk merkezli bir terapi uygulayıcı olacaksanız muhakkak eğitim derecelerinizi artırmanız gerekir. Aynı zamanda çocuk psikolojisi ve gelişimi hakkında bilgi havuzunuzu kariyer boyunca doldurmanız da başarılı bir terapist olmanıza katkı sunacaktır.
İndirimli