Menü
İş hayatında kısa süreli yer almış da olsanız beyaz yakalı terimini duymuşsunuzdur. Zaman zaman en fazla işsizlik artışının beyaz yakalılarda olduğuna ilişkin haberlere de denk gelmişsinizdir. Gelin beyaz yaka ne demek, beyaz yaka meslekler hangileri detaylıca irdeleyelim.
Beyaz yakalı terimi ilk defa 1930'ların başında Amerikalı yazar Upton Sinclair tarafından kullanılmıştır. Terimin ortaya çıktığı yıllarda gelişmiş ülkelerde idari rollerde çalışan kişiler beyaz yakalı çalışan olarak tanımlanmıştır. Bazı ülkelerde beyaz yakalılar, “maaşlı çalışanlar”, “kol gücüyle çalışmayanlar”, “büro işçileri” gibi terimlerle ifade edilir.
Beyaz yakanın tanımlanmasında en iyi yöntem mavi yaka ile beyaz yaka arasındaki fark konusuna açıklık getirmektir. Nitekim bu farklılar beyaz yakanın ne olduğunu anlamak bakımdan açıklayıcıdır. Aşağıdaki beyaz yakalılar ile mavi yakalıların farklarını görebilirsiniz:
|
Mavi Yakalılar |
Beyaz Yakalılar |
|
Mavi yakalıların çalışma ortamı şantiyeler, fabrikalar, endüstriyel alanlar veya sahadır. |
Çalışma ortamı ofis ortamında masa başında çalışır. |
|
Çalışırken daha çok fiziksel efor sarf eder. |
Zihin gücünü kullanır. |
|
Mavi yakalıların lise mezunu olması ya da iki yıllık mesleki eğitim almış olması yeterlidir. |
Beyaz yakalı işler genellikle üniversite eğitimi gerektirir. |
|
Ücret genellikle saatlik veya haftalık olarak verilir. |
Beyaz yakalılar aylık ücret alır. |
|
Üniforma veya spor kıyafetler ile çalışabilir. |
Kesin kıyafet ve dış görünüm kuralları vardır. Örneğin, erkeklerin tıraş olup işe gelmeleri beklenir. |
Mavi yaka ifadesi, sahada çalışanların kıyafetinin çabuk kirleneceği önermesiyle ortaya çıkmıştır. Beyaz yakalılar ile mavi yakalılar arasında kıyafet, ücret, eğitim durumu gibi farklılıklar olsa da her iki istihdam türünde de İş Kanunu baz alınır. Yani, kanunen mavi yaka ile beyaz yaka eşittir. Her iki türde de çalışanın sendikalar ve sendika birliklerine üye olma hakkı vardır.
1980’lı yıllarda iletişim teknolojilerinin gelişmeye başlamasıyla istihdam hizmet sektörüne kaymış, mavi yakalıların istihdamdaki payı azalmıştır. Beyaz yakalıların hangi meslekleri kapsadığı ise halen merak konusudur. Beyaz yakalı çalışanlar;
Beyaz yaka meslekler; yönetim, planlama, analiz, organizasyon gibi görevleri bulunan mesleklerdir. Bu mesleklere şunları örnek gösterebiliriz:
İş dünyasında yaka rengi ne olursa olsun tüm çalışanların iş güvencesi, yıllık izin ve tazminat hakları İş Kanunu ile korunur. Çalışanlar haksız yere işten çıkarma veya mobbing gibi durumlarda hukuki yollara başvurabilir. Beyaz yaka çalışanların en önemli avantajı kariyer gelişimi ve terfi imkanlarıdır. Hem özelde hem kamuda beyaz yakalı çalışanların deneyimi arttıkça ücreti de artar. Özel sağlık sigortası, yemek kartları ve esnek çalışma saatleri gibi ayrıcalıklar da önemlidir. Bazı uzmanlıklarda beyaz yakalı olmanın dezavantajı üst yönetime dahil olmanın verdiği sorumlulukların fazla olmasıdır. Beyaz yaka çalışanlar tatil zamanlarında ve normal çalışma saatleri dışında da çalışmak zorunda kalabilirler.
Beyaz yakalı çalışan olmak istiyorsanız etkili iletişim becerilerini geliştirmenizi, profesyonel ağı genişletmenizi, öğrenmeye açık olmanızı, liderlik becerilerinizi geliştirmenizi, iş yaşam dengesi kurmanızı ve analitik düşünmenizi öneririz.
Mühendis Beyaz Yaka Mı?
Mühendis beyaz yaka çalışanlardandır. Nitekim mühendisler de profesyonel, yönetsel ve idari işler yapar. Resmi kıyafet ile resmi ortamlarda aktif olarak çalışır.
Beyaz Yaka Çalışanlar Kimlerdir?
Beyaz yaka çalışanlar zihinsel emekle masa başında çalışanlardır. Tek başına veya bir kurum bünyesinde çalışabilen eğitimli iş profesyonelleri beyaz yakalı çalışan olarak kabul edilir. Beyaz yakalılara hemşireleri, mühendisleri, avukatları örnek olarak verebiliriz.
Gri Yaka Kime Denir?
Hem beyaz yakalı hem de mavi yakalı işlerin özelliklerini taşıyan iş profesyonelleri gri yakalı olarak adlandırılır. Teknik işlerde çalışanlara gri yakalı denir. Örneğin, laborantlar gri yakalı çalışandır.
Hangi Yaka Hangi Meslek?
Mavi yakalılar işçi sınıfını temsil eder. Beyaz yakalılar ofis çalışanlarını temsil eder. Bir fabrikanın üretim bölümünde çalışan işçiyi mavi yakalılara, bir muhasebeciyi beyaz yakalılara örnek gösterebiliriz.
Beyaz Yaka Olmak İçin Hangi Bölüm Okunmalı?
Beyaz yaka olmak için özellikle mezun olmak gereken bir bölüm yoktur. Hangi bölüm okuyarak beyaz yakalı olunacağı sektöre göre değişir. Örneğin bilişim sektöründe programcı olmak isteyenlerin Bilgisayar Programcılığı veya Bilgisayar Mühendisliği bölümünden mezun olması gerekir.
Mor Yaka Ne Demek?
İş hayatında daha çok mavi yaka ve beyaz yaka bilinse de mor yaka terimi de kullanılır. Mor yakalılar, Ar-Ge (araştırma ve geliştirme) departmanında çalışan uzmanları temsil eder. Örneğin, bilim adamları mor yaka kabul edilir.
Sonuç olarak;
Beyaz yakalıların hangi çalışanları kapsadığı konusundaki belirsizlikleri gidermek üzere beyaz yaka nedir, beyaz yaka meslekler hangi özelliklere sahiptir gibi soruları yanıtladık. Beyaz yaka çalışanlarının bilgisayar kullanımı konusunda iyi olması gerektiğini vurgulayarak içeriğimizi sonlandırıyoruz. Temelden ileri seviyeye bilgisayar kullanabilmek için bilgisayar işletmenliği kursuna katılmanızı öneririz.
Blog
