Menü
Oyun terapistliği, terapötik bilgi ve becerilerin terapi aşamasında kullanıldığı ve sadece çocukların merkezde olduğu bir alandır. Oyun terapisinde, çocuğun kendini ifade etmesine olanak tanınır ve ifade etme aracı olarak oyuncaklar ve genel olarak oyun kullanılır. Peki oyun terapisinin uygulayıcı olan oyun terapisti, süreç içinde hangi işlerle meşguldür? Hangi yöntemleri ve becerileri kullanarak çocuğun iç dünyasını keşfeder? Gelin bu sorular eşliğinde oyun terapistliği mesleğine bir göz atalım.
Oyun terapistliği, uzmanlık bilgisi ve deneyimi isteyen bir alan olmasının ötürü bu alanda hizmet sunacak kişilerin de eğitim derecelerini artırması gerekir. Bu aşamada oyun terapisinin ne ifade ettiğini tanımlamak, oyun terapistinin de kim olduğunu anlamaya yardımcı olacaktır. O hâlde oyun terapisinin tanımına geçelim.
Oyun terapisi, çocukların yaşadığı sorunlu ve sıkıntılı duygudurumunu çözmeye yarayan psiko-sosyal terapi türlerinden biridir. Diğer terapi türlerinde olduğu gibi oyun terapisinde de terapötik beceriler dediğimiz psikolojik danışmanlık prensipleri uygulanır. Böylece çocuğun içsel dünyası tanımlanır ve çözüme giden yol açılır. Oyun terapisti, terapi sürecinde çocuğu gözlemler ve çıkarımlar eşliğinde mevcut sorun ya da sorunları çözümler. Oyun terapistinin bilgi ve becerisinin kaynağı ise aldığı psikoloji ve alan eğitimidir.
Oyun terapisti olmak için üniversitelerin psikoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, tıp ve çocuk gelişimi bölümlerini tamamlamak, istenen bir eğitim derecesidir. Türkiye'de oyun terapistliği mesleğini yerine getirmek için klinik psikoloji üzerine eğitim almak şarttır. Klinik psikoloji alanında yüksek lisans veya doktora eğitimini tamamlayanlar, oyun terapisi alanına da yönelebilirler. Peki alan eğitimi için mutlaka tamamlanması zorunlu olan oyun terapisi eğitimi nedir, neden gereklidir?
Oyun terapisi eğitimi, oyun terapisti adaylarının bilgi ve niteliklerini geliştirmeye yönelik bir eğitim programıdır. Lisans eğitimi ve yüksek lisans programından sonra, oyun terapisine odaklanan bir eğitim yolu da tercih edilir. Oyun terapisinin önemi, alan ile ilgili bilgileri ve terapi uygulamalarını öğrenmektir.
Oyun terapi eğitiminde yalnızca teorik bilgilerden oluşan kuramlar ve yaklaşımlar yer almaz. Eğitimde, oyun terapisti olmak için hangi becerilerin ve mesleki kuralların terapide uygulanacağına da yer verilir. Eğitimin amacı, terapi yapma yetkisine sahip kişilere nitelik kazandırmak ve alanın gerekli bakış açısını kazandırmaktır. Eğitiminin gerekliliği de burada ortaya çıkar. Klinik psikoloji üzerine eğitim almanız zaten zorunludur; fakat alan eğitimini deneyimlemek, bilgi havuzunu genişletmek demektir. Farklı eğitimler ve alan değerlendirmeleri; sorgulama, eleştirme ve çok daha donanımlı bir meslek çalışanı olmaya destek verici etkenlerdir.
Oyun terapisinin genel konu başlıkları ise şöyledir:
Eğitimde, oyun terapisinin nasıl uygulanacağına dair bilgiler sunulur. Terapi odasındaki oyun ve oyuncaklarla ilgili detaylar aktarılır ve bu süreçte terapistin rolüne odaklanılır. Oyun terapisi eğitimini tamamlayan biri, mesleğe ve uygulamalara dair geniş bilgiler edinir ve terapi sürecinde terapist rolünü nasıl yerine getirebileceğine vâkıf olur.
Çocukların duygudurumlarını tespit etmek ve çözüm yolunu açmak için oyun terapisinin uygulanabilir yöntemlerine aşina olmak gerekir. Buna yönelik alınan oyun terapisi eğitiminin de nitelik kazandıracak bir misyona ve vizyona sahip olması lazımdır. Oyun terapisi eğitimi, teoride herkese açık olsa da eğitimin kazanımlarını terapide uygulayacak kişiler bellidir. Bu yüzden alınan eğitimin, başta psikoloji, tıp, sosyal hizmet, çocuk gelişimi ve PDR mezunlarına açık olması gerekir. Burada önemli bir noktaya da tekrar değinelim.
Oyun terapisti olmanın yasal yolu, klinik psikoloji eğitiminden geçer. Ülkemizde klinik psikoloji eğitimi, yüksek lisans ve doktora düzeyinde veriliyor. Oyun terapisti olmak için gerekli görülen klinik psikoloji eğitimini de başta psikoloji ve PDR mezunları olmak üzere çocuk gelişimi, tıp, sosyal hizmet ve özel eğitim öğretmenliği mezunları katılabilir. Yalnız tek başına psikoloji bölüm mezunları bile klinik psikoloji lisansüstünü doldurduğu için bu alanda lisansüstü çalışma yapmak oldukça zor. Bundan dolayı oyun terapisi eğitimine başvurmadan önce eğitimin kimlere açık olduğunu ve hangi kazanımlara yoğunlaştığını kontrol etmek gerekir.
Oyun terapistinin eğitim durumuna yakından baktığımıza göre şimdi de oyun terapistinin ne iş yaptığına bakalım. Oyun terapisti; çocuğun ifade etmekte zorlanacağı konu ve durumları, oyun odasında rahatça ifade edebilmesine yönelik hazırlıklar planlar.
Oyun terapisti, terapide çocuğa müdahalede bulunmadan süreci gözlemler. Oyun terapisinin belki de en önemli koşullarından biri budur: yönlendirme olmadan çocuğu gözlemlemek. Terapist, çocuğun içsel dünyasını yansıtmasına önayak olmak güven verici bir iletişim ortamı yaratır. İletişim ortamının yaratılacağı yerde, çocuğun durumu hakkında ebeveynlerle konuşmamak gerekir. Çocuğun rahatlaması ve kendi içine dönmesi için terapinin terapi olduğu vurgulamadan süreci yönetmek doğru olandır.
Çocuğun, ebeveynleri aracılığıyla burada olduğunu vurgulamadan terapi sürecinin gerekli aşamalarına geçilir. Oyun terapisti, iletişim sürecinde çocuğa emir kipi içeren cümlelerle hitap etmez. Çocuğun kendini iletişime kapatması gibi bir durumda, terapide istenen sonuç elde edilemez. Bundan dolayı terapi aşamasına geçmeden önce iletişim sürecinde çocuğun rahatlamasının önüne açmak gerekir. Genel olarak oyun terapisti aşağıdaki konular dahilinde çocukları ve ailelerini kabul eder:
Aile danışmanlığı ile oyun terapistliği, çocuk gelişimi ve psikoloji konusu söz konusu olduğunda aynı vakaları ele alırlar. Boşanma sonrası stres ve kaygı yaşadığı için özgüven kaybına uğrayan bir çocuk, aile danışmanlığına ya da oyun terapistine başvurabilir. Konuların ve vakaların birbirine benzemesi, aile danışmanlığı eğitimi alan birinin oyun terapistliğine geçip geçmeyeceği sorusunu da gündeme getiriyor? Peki aile danışmanı olarak çalışan biri oyun terapisi alanında hizmet sunabilir mi?
Öncelikle kimlerin aile danışmanı olabileceğine bir göz atalım ve konuyu muhatap alacakları daraltalım. Aile danışmanı olmak için üniversitelerin psikoloji, sosyoloji, sosyal hizmet, tıp, çocuk gelişimi, PDR ve hemşirelik bölümlerinde en az 4 yıl eğitim görmek zorunludur. Aynı zamanda, mezun olduktan sonra da aile danışmanlığı eğitimini tamamlamak da şarttır.
Eğitimi tamamladıktan sonra psikoloji, PDR ve çocuk gelişimi bölümlerinden mezun olanlar, oyun terapisi eğitimi de alabilirler. Böylece kendilerine danışan olarak çocuklara yönelik kapsayıcı bir hizmet sunabilirler. Yalnız daha önce de belirtiğimiz gibi klinik psikoloji üzerine lisansüstü eğitim tamamlanmadığı sürece direkt oyun terapisti olmak mümkün değildir. Türkiye'de psikoloji ve danışmanlık söz konusu olduğunda yasal boşluklar olsa da meslek etiği gereği terapist olmak belli eğitimlere bağlıdır. Dolayısıyla aile danışmanı, oyun terapisi eğitimi alarak oyun terapisti olamaz. Sadece kendi alanını ilgilendiren konu başlıklarında, çocuk merkezli bir aile terapisinin nasıl uygulanacağını öğrenir.
Oyun terapisti kimdir sorusundan hareketle mesleğe ve oyun terapisi eğitimine göz attık. Eğer klinik psikoloji üzerine yüksek lisansı tamamladıysanız oyun terapisi eğitimi alarak da bilgi ve alan becerilerinizi geliştirebilirsiniz.
Blog
