Çocuğun iç dünyasını ziyaret eden ve onu sıkıştığı duygudurumundan çıkarmayı amaçlayan bir mesleği konu alacağız. Oyun terapistliği, en gerekli psikoterapi yöntemlerinden biri olan oyun terapisini uygulayarak çocuk merkezli psiko-sosyal destek sunar. Bu girişi yaptığımıza göre şimdi de mesleğin ve alanın detaylarına geçelim.
Oyun terapisti olmak için mesleğe hazır olmak gerekir. Mesleğe hazırlanmak için de alanın ve psikoloji literatürünü içine girmek ve gerekli eğitimleri tamamlamak şarttır. Oyun terapistliği mesleğine girmenin ilk adımı, psikoloji üzerine lisans eğitimi almaktır. Ülkemizde klinik psikoloji üzerine gerekli eğitimleri tamamlamadan terapist olma yetkisi verilmiyor. Oyun terapistliği de terapötik bir yöntem içerdiği için terapist olma unvanı burada da geçerlidir. Peki klinik psikoloji alanında hangi eğitimleri almak gereklidir?
Klinik psikoloji, yüksek lisans ve doktora programları aracılığıyla eğitimi alınan bir disiplindir. Bu disiplin, psikoterapi ve klinik psikolog mesleğine yönelik bilgi ve becerileri konu edinir. Klinik psikoloji eğitimi; meslek etiği, psikolojik değerlendirme yetkinliği, psikoterapi uygulamaları ve görüşme konularında terapist adaylarına yeterli bilgileri aktarır. Bu aşamadan sonra da terapist olmak için gerekli olan diğer süreçlere geçilir.
Klinik psikoloji yüksek lisans veya doktora eğitimini tamamlayanlar, oyun terapistliği için gerekli olan becerileri ve alan bilgisini de öğrenirler. Özellikle çocuklar için oyun terapisi uygulanacağı için çocuk gelişimi ve psikoloji üzerine mesleki gelişimleri sürdürürler. Yani klinik psikoloji masterı ya da doktorası, işin en önemli kısmı olsa da spesifik bir alan olan oyun terapisi üzerine yoğunlaşmak mesleği tanımak açısından elzemdir.
Buraya kadar mesleğin eğitim boyutunu irdeledik. Şimdi oyun terapistliği kimlere uygundur sorusuyla mesleğin arka planına bir göz atalım.
Oyun terapistliği, çocuğun mevcut sorunlarını tespit ve çözme üzerine kuruludur. Çocukluk dönemi dediğimiz 2 yaş ile 18 yaş arası çocuk ve ergenleri kapsayan oyun terapistliği, terapistlik mesleğinin profesyonel alanlarından biridir. Klinik psikolojiye bağlı olan oyun terapisi, bu mesleği yerine getirmek isteyenlere birtakım niteliklere sahip olmayı zorunlu tutmuştur. Her şeyden önce eğitimleri tamamlamak, en gerekli şartlardan biridir. Eğitimleri başarıyla tamamlayabilmenin önemli bir diğer şartı ise kişilik özelliklerinin terapistlik mesleğine uyum sağlamasıdır.
Oyun terapisti olmak, yalnızca ilgili eğitimleri tamamlamak ile ilgili değildir. Eğitim, terapistliğe başlangıç için en gerekli koşul olsa da eğitimlere giriş için mesleğin gerekliliklerini tanımak önemlidir. Bilhassa meslek bilincine sahip kişilerin eğitimleri tamamlayarak terapist olması çok daha önemli bir niteliktir. Peki terapistlik becerileri olarak söz edeceğimiz mesleki nitelikler nelerdir?
Öncelikle oyun terapisti olmak isteyen birinin terapötik ve iletişim becerilerine sahip olması gerekir. Terapi yapabilme yetkinliği ile beraber terapiyi sürdürme becerisi de aranan ve gerekli bir özelliktir. Terapi süreci, hassas ilerleyen ve kişinin iç dünyasını yansıttığı bir ortamda gerçekleştiği için danışanın kendini açmasına destek ve önayak olmak lazımdır. Birbirinden farklı vakaları ve çocuk danışanları kabul eden oyun terapisti, süreçte yaşanabilecek sarsıcı deneyimlere hazır olabilmelidir. Terapistlik mesleğinin en önemli koşullarından biri de budur: zihnen mesleğin bilincine varmak. Ruh sağlığı ve psiko-sosyal konuların farkında olmak ve kişilik olarak bu konularda çalışmaya hazır hissetmek, mesleğe devam etmek açısından bir gerekliliktir.
Ayrıca bir diğer gerekli özellik ise oyun terapisti adayının mesleki gelişimi sürdürme isteğidir. Bu özellik, tüm meslekler için geçerli olsa da terapist için daha ön planda olan bir niteliktir. Çünkü psikoloji bilimi, dinamik bir alan ve birden fazla disiplin ile ilgili bir daldır. İnsan psikolojine dair her gün yeni bir bilgi ve vaka gündemde olabildiği için alandaki güncel gelişimleri de takip etmek gerekir. Oyun terapisti de eğitim ve terapistlik sürecinde süpervizyonuna katkı sunacak bilgi ve gelişmeler ile alakadardır. Ayrıca oyun terapisti adayı, çocuklarla çalışmanın gerektirdiği sorumlulukların ve hassasiyetlerin de farkındadır.
Her mesleğin kendi prensiplerinden ve gerekliliklerinden doğan birtakım etik kurallar ve sınırlar vardır. Geçmişi 19.yüzyıla dayanan bir meslek olan terapistlik de etik sınırlar ile denetime tabidir. Bilhassa çocuklar ile ilgili çalışmalar ve yöntemler deneyen oyun terapisi için denetim şarttır.
Oyun terapistlerinin uyması gereken mesleki kurallardan biri, çocukların duygu ve düşüncelerini yansıtabilecekleri bir ortam sunabilmeleridir.Çocuğun kendisini ifade edemeyeceği bir ortam , oyun terapisinin de uygulanamayacağı bir ortamdır. Sonuç olarak meslek bilincine ve alan bilgisine sahip bir oyun terapisti, çocuğun kendini aktarmasına izin verir, yargılayıcı bir üsluptan uzak durur ve güvenli bir ortam sunar.
Genel olarak oyun terapistliğinde etik kuralları ve sınırları şöyle sıralayabiliriz:
Klinik psikoloji eğitiminin gerekli olduğundan bahsettik. Oyun terapistliği mesleği için gerekli olan bir diğer bilgi kaynağı ise bizzat alanın adını taşıyan oyun terapistliği eğitimidir. Oyun terapistliği mesleğini yerine getirmek isteyenlerin, eğitim derecelerini artırmaları bilgi ve alana aşinalık açısından önemlidir. Ayrıca oyun terapisi eğitimi dışında çocuk gelişimi ile ilgili farklı eğitimler almak, terapistlik bilgisi ve süpervizyonu açısından bir kazanım sunacaktır.
Oyun terapistliği eğitimi, terapinin terapötik bir şekilde nasıl uygulanacağına dair mesleki detaylara yer verir. Oyun terapistinin, terapi sürecinde nasıl davranması gerektiği ve hangi tür vakaları kabul edebileceği de eğitimde yer alır. Oyun terapisi eğitiminin öne çıkan bir diğer faydası ise teorik ve uygulamalı bilgileri bir arada sunmasıdır. Teorik ve uygulanabilir bilgilere aşina olarak terapistlik mesleğine ve terapi sürecine aşinalık kazanılır. Kısacası oyun terapisi eğitimi, klinik psikoloji eğitimini tamamladıktan sonra çocuk psikoloji üzerine daha geniş bir bakış açısı kazanmak isteyenlere uygun bir program seçeneğidir.
Oyun terapistliği ile ilgili merak edilenlere ve eğitim seçeneklerine göz attık. Alana dair bilgiler kazanmak için eğitim ve blog sayfamıza yönelebilirsiniz.
İndirimli